گرانی زعفران تاریخی طولانی دارد و به عوامل متعددی برمی‌گردد. در طول تاریخ، متغیرهای مختلفی موجب افزایش هزینه‌های تولید و به تبعی قیمت زعفران شده‌اند. در ادامه، تاریخچه گرانی زعفران را به طور خلاصه بررسی می‌کنیم:

دوره‌های تاریخی بازرگانی: زعفران از قدیمی‌ترین ادویه‌های جهان به شمار می‌آید و در دوره‌های تاریخی مختلف، زعفران به عنوان کالای ارزشمندی مورد تجارت قرار گرفته است. این تجارت گسترده به تناوب افزایش و کاهش قیمت زعفران را در پی داشته است.

سلطنت‌ها و امپراتوری‌ها: در تاریخ، برخی سلطنت‌ها و امپراتوری‌ها به تولید و تجارت زعفران معتمد بودند. این وابستگی به زعفران باعث می‌شد که قیمت آن در بازار جهانی تحت تأثیر اقتصاد و سیاست این سلطنت‌ها و امپراتوری‌ها قرار بگیرد.

استعمالات زعفران

زعفران به دلیل رنگ، طعم، و عطر خوشایندی که دارد، در صنایع آشپزی، داروسازی، و عطرسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. و این مولفه ها در تاریخ در گرانی زعفران موثر بوده اند.

شرایط موردنیاز برای رشد زعفران

زعفران به شرایط طبیعی خاصی نیاز دارد. این گیاه در مناطق خشک و گرم رشد می‌کند و در برخی نقاط محدود جهان کشت می‌شود. شرایط طبیعی خاصی که زعفران برای کشت و رشد به آن ها نیاز دارد، بر تولید اثر میگذارند و باعث محدودیت در تولید و افزایش هزینه آن میشود.

پردازش دستی

تولید زعفران نیاز به کار دستی و دقیق دارد و نیازمند نیروی انسانی می‌باشد. در نتیجه، بدیهی است که این امر یکی دیگر از عوامل بالا بودن قیمت آن است.

تغییرات آب و هوا: تغییرات آب و هوا و عوامل جوی ممکن است  در تولید زعفران اختلال ایجاد کند و باعث افت کیفیت و کمبود آن شود. این مشکلات و عوامل دیگری مانند کمبود زعفران به افزایش قیمت آن می افزاید.

تقاضا و توزیع جهانی: تقاضا برای زعفران به عنوان ادویه و ماده‌ای با خواص دارویی در سراسر جهان بالاست. این تقاضا در تعیین قیمت آن نقش دارد و تغییرات در توزیع جهانی می‌تواند قیمت زعفران را تحت تأثیر قرار دهد.

تغییرات سیاسی و تجاری: تغییرات در سیاست‌ها و مقررات تجاری می‌توانند تأثیر مستقیمی بر قیمت زعفران داشته باشند. تعریف استانداردها و مقررات در بازارهای جهانی می‌تواند تغییراتی در تجارت زعفران ایجاد کند.

با توجه به این عوامل، گرانی زعفران از زمان‌های کهن تا به امروز پابرجا بوده و همچنان نمایانگر ارزش بی‌نظیر این ادویه است.

گرانی زعفران، به دلایل گوناگونی برمی‌گردد که به صورت مفصل می‌توان آنها را تبیین کرد:

فرآیند برداشت دستی: زعفران از زمان های قدیم، از  گل کروکوس ساتیوس استخراج می‌شود. هر گل این گیاه تنها چند تا کلاله قرمز دارد که باید به دقت دستی جمع‌آوری شود. این فرآیند، زمان‌بر و نیازمند نیروی انسانی زیادی است.

تعداد گلها و پایین بودن عملکرد: هر کروکوس ساتیوس تنها سه تا پنج گل دارد و هر گل نیز تنها سه تا پنج کلاله زعفران تولید می‌کند. بنابراین، برای تولید حجم قابل توجهی از زعفران، به تعداد قابل توجهی از آن ها نیاز است.

شرایط طبیعی خاص: زعفران به شرایط جغرافیایی خاصی نیاز دارد. این گیاه معمولاً در مناطقی با تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد و خشک رشد می‌کند. این مناطق محدود به بخش‌هایی از ایران، اسپانیا و تا حدودی هندوستان می‌شوند.

پردازش دستی: بعد از برداشت، کلاله ‌های زعفران باید خشک شده و سپس با دقت، به صورت دستی پردازش شوند تا قسمت‌های زرد حذف شده و تنها بخش قرمز و معطر باقی بماند.

تاثیر آفات و بیماری‌ها: مزارع زعفران به آفات و بیماری‌ها حساس هستند که می‌تواند عملکرد مزارع را تضعیف کند و ازاین رو هزینه تولید را افزایش دهد.

طولانی بودن فرآیند رشد: زعفران نیاز به زمان طولانی برای رشد دارد. بذرهای زعفران تا سال‌ها باید در زمین بمانند تا به رشد کامل برسند و محصول مقرون به صرفه‌ای تولید کنند.

تقاضای بالا و قانون گذاری‌ها: زعفران به دلیل خواص منحصر به فردش در دنیای آشپزی و داروسازی مورد تقاضای بالایی قرار دارد.

با نگاهی به عوامل و دلایل ذکر شده بالا ‌می‌توان گفت: زعفران به عنوان یکی از گران‌ترین ادویه‌های جهان شناخته می‌شود.