خواص زرشک که شما را شگفت زده می‌کنند؛ ۲۰ خاصیت خارق‌العاده
میوه زرشک سرشار از بربرین، ویتامین C، ویتامین‌های گروه B، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به تقویت سیستم ایمنی، کاهش قند خون، بهبود سلامت قلب، پاکسازی کبد و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کنند. علاوه بر این، بربرین مهم‌ترین ترکیب فعال زرشک، دارای خواص ضد میکروبی، ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که آن را به یک درمان طبیعی برای بسیاری از بیماری‌ها مانند کبد چرب، دیابت، آکنه‌های پوستی و غیره تبدیل کرده است. این فواید را می‌توان هم از طریق مصرف زرشک خام و هم از طریق فرآورده‌هایی مانند آب زرشک و دمنوش زرشک دریافت کرد. خواص زرشک به‌همراه طعم ترش و بی‌نظیر آن، باعث شده‌اند که این میوه قرمز رنگ هم در آشپزی و هم در طب سنتی و پزشکی مدرن کاربرد‌‌های فراوانی داشته باشد.
در این نوشته از وب‌سایت نوین زعفران، با تمام فواید و خواص زرشک برای سلامتی آشنا می‌شویم و نکات مهم مصرف زرشک تازه و دمنوش زرشک را یاد می‌گیریم. در گام بعدی، در مورد مضرات زرشک و موارد احتیاط در مصرف آن توضیح می‌دهیم. 
خواص زرشک برای سلامتی
زرشک به‌دلیل ترکیبات فعالی مانند بربرین و ویتامین‌های C و گروه B، خواص زیادی برای سلامتی دارد که در درمان و پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها موثر هستند. زرشک به صورت تازه و خشک، آب زرشک، دمنوش زرشک و رب مصرف میشود و فایده‌های متعددی دارد که در زیر فهرست‌وار به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
- بهبود عفونت‌های ادراری، گوارشی و پوستی
- کمک به هضم غذا با تحریک تولید صفرا
- کاهش نفخ و سوء‌هاضمه
- درمان و کنترل اسهال
- تنظیم قند خون و کنترل دیابت نوع ۲
- افزایش چربی‌سوزی و بهبود سوخت‌وساز بدن
- کنترل اشتها و کمک به کاهش وزن با ایجاد احساس سیری
- کاهش فشار خون و بهبود عملکرد قلب
- پاکسازی و سم‌زدایی کبد با کمک به دفع سموم
- درمان کبد چرب با تنظیم سوخت‌وساز چربی‌ها
- تقویت سیستم ایمنی و مقاومت بدن در برابر عفونت‌های قارچی و باکتریایی
- پیشگیری از رشد سلول‌های سرطانی
- کاهش جوش و آکنه‌های پوستی
- کاهش التهاب و کمک به درمان بیماریهایی مانند آرتریت و التهاب روده
در ادامه در مورد هریک از این خواص توضیح می‌دهیم. پیش از شروع، پیشنهاد می‌کنیم برای خرید زرشک باکیفیت و اعلا از طریق وب‌سایت نوین زعفران اقدام کنید.
خواص زرشک برای پیشگیری و درمان عفونت‌های میکروبی
زرشک در وهله اول به دلیل خواص ضدمیکروبی خود معروف است. بر اساس تحقیقات انجام شده، بربرین موجود در زرشک، مانع از چسبیدن باکتری‌ها به سلول‌های بدن میشود و می‌تواند از بروز عفونت در مجاری ادراری، دستگاه گوارش و مجاری تنفسی جلوگیری کند. همچنین، از خواص ضدمیکروبی زرشک برای درمان عفونت‌های پوستی مانند آکنه و کاندیدا (نوعی عفونت قارچی) استفاده میشود.
خواص زرشک برای دستگاه گوارش
بربرین تلخ‌مزه موجود در زرشک، با تحریک ترشح آنزیم‌های گوارشی و افزایش ترشح صفرا به بهبود هضم غذا کمک کرده و مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوء‌هاضمه و دل‌درد را کاهش میدهد. علاوه بر این، جالب است بدانید زرشک به دلیل داشتن خاصیت قابض در درمان اسهال ناشی از مسمومیت غذایی یا سفر بسیار موثر است.
فواید زرشک برای تنظیم قند خون و درمان دیابت
تحقیقات نشان داده‌اند که زرشک می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مفید باشد. این خاصیت نیز به بربرین مربوط است، چون این ماده با افزایش حساسیت بدن به انسولین، به کاهش سطح قند خون کمک می‌کند. در تحقیقات مشابه، افرادی که از عصاره زرشک استفاده کرده بودند، سطح قند خون و هموگلوبین A1C پایین‌تری نشان داده‌اند. این اثرات باعث میشود زرشک به یک گزینه موثر و طبیعی برای کمک به مدیریت دیابت تبدیل شود.
خاصیت زرشک برای کاهش کلسترول و بهبود سلامت قلب
زرشک به دلیل ترکیبات فعال خود تاثیرات مثبتی بر سلامت قلب دارد. بربرین موجود در زرشک باعث افزایش جذب کلسترول بد (LDL) و تری‌گلیسیرید در کبد میشود. این کار سطح چربی‌های بد خون را پایین می‌‌آورد. علاوه بر این، بربرین جذب کلسترول را در روده‌ها کاهش داده و به دفع آن در مدفوع کمک می‌کند. در نتیجه، زرشک می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد.
البته خواص زرشک برای قلب به این موارد محدود نیست. بربرین موجود در زرشک می‌تواند به بهبود عملکرد قلب، به ویژه در افراد مبتلا به نارسایی قلبی، کمک کند. این ترکیب با بهبود انقباضات قلب و کاهش فشار خون از طریق گشاد کردن عروق، به سلامت کلی سیستم قلبی-عروقی کمک می‌کند و خطر بیماری‌های قلبی را کاهش میدهد.
برای آشنایی با چگونگی تفت دادن زرشک با حفظ خواص، مطلب طرز تهیه زرشک و زعفران را از مجله نوین بخوانید.
خواص زرشک برای کبد و کبد چرب
زرشک به دلیل وجود بربرین و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی، تأثیر مثبتی بر سلامت کبد دارد و می‌تواند در مدیریت بیماری کبد چرب مفید باشد. این میوه با تحریک تولید صفرا، به هضم بهتر چربی‌ها کمک کرده و فرآیند پاکسازی کبد را تسریع می‌کند. علاوه بر این، خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی زرشک از آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو جلوگیری کرده و عملکرد کبد را بهبود میدهد. استرس اکسیداتیو زمانی در بدن رخ میدهد که سلول‌های بدن به دلیل وجود مواد مضر در خون آسیب ببینند. بنابراین زرشک در جلوگیری از مشکلات کبدی، بیماری‌های قلبی و پیری زودرس بسیار موثر است.
خواص زرشک برای لاغری
زرشک از چند نظر در لاغری و جلوگیری از افزایش وزن موثر است. بربرین با افزایش حساسیت بدن به انسولین، به جذب بهتر گلوکز و ذخیره چربی کمتر کمک می‌کند. افزون بر این، فیبر موجود در زرشک باعث احساس سیری بیشتر و افزایش باکتری‌های مفید روده برای هضم بهتر غذا میشود که این موارد به کنترل وزن کمک می‌کنند. به این نکات، خاصیت زرشک برای بهبود سوخت‌وساز و چربی‌سوزی بدن را نیز اضافه کنید که در نهایت می‌تواند در لاغری افراد بسیار موثر باشد.
فواید زرشک برای تقویت سیستم ایمنی
بربرین موجود در زرشک به قوی‌تر شدن سیستم ایمنی کمک می‌کند. این ماده با فعال کردن گروهی از گلبول‌های سفید بدن (ماکروفاژ‌ها)، توانایی بدن را در مقابله با عفونت و ضعف افزایش میدهد.
زرشک و مقابله با سرطان
تحقیقات اولیه نشان میدهد که زرشک ممکن است در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشد. بربرین موجود در زرشک، می‌تواند جلوی رشد سلول‌های سرطانی را بگیرد و باعث از بین رفتن آن‌ها شود. با این حال، هنوز تحقیقات بیشتری لازم است تا دانشمندان مطمئن شوند که زرشک واقعاً در درمان یا پیشگیری از سرطان مؤثر است یا خیر.
خواص زرشک برای سلامت پوست
زرشک به دلیل خواص ضدالتهابی و ضد باکتریایی می‌تواند به کاهش جوش‌ها و مشکلات پوستی مانند آکنه و پسوریازیس کمک کند. ترکیبات موجود در زرشک به پاکسازی پوست، کاهش التهاب و کنترل چربی اضافی کمک می‌کنند و باعث صاف‌تر و شفاف‌تر شدن پوست می‌شوند.
فواید زرشک در کاهش التهاب و کمک به درمان بیماری‌های التهابی
زرشک دارای خواص ضدالتهابی قوی است که می‌تواند به کاهش التهاب‌های مزمن در بدن کمک کند. این خاصیت به ویژه در درمان بیماریهایی مانند آرتریت (التهاب مفاصل) و بیماری‌های التهابی روده مؤثر است و می‌تواند علائم این بیماری‌ها را کاهش دهد.
مقایسه خواص زرشک سیاه و زرشک قرمز
انواع مختلفی از زرشک در نقاط مختلف دنیا وجود دارد که فواید زیادی برای سلامتی دارند. در ایران دو نوع زرشک سیاه و قرمز متداول‌تر هستند. زرشک سیاه به‌دلیل رشد در مناطق سردسیر و کوهستانی اغلب به‌صورت خودرو، دارای مقادیر بیشتری از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است و به‌همین دلیل خواص درمانی بیشتری در مقایسه با زرشک قرمز دارد. در طب سنتی از زرشک سیاه برای کنترل قند خون، کاهش التهاب، درمان یبوست و سم‌زدایی اساسی کبد استفاده میشود.
جالب است بدانید به زرشک سیاه، زرشک آبگیری نیز گفته میشود و بیشتر در تهیه آب زرشک، مصارف دارویی در طب سنتی و تهیه دمنوش کاربرد دارد و مصرف خانگی آن در مقایسه با زرشک قرمز کمتر است. از لحاظ ظاهر و طعم نیز نیز دانه‌های زرشک سیاه درشت‌تر و تیره رنگ هستند و طعم آن‌ها ترش‌تر و تیز‌تر است. قیمت زرشک سیاه نیز به دلیل کمیاب بودن از زرشک قرمز بیشتر است.
خواص آب زرشک و دمنوش زرشک
آب زرشک و دمنوش زرشک دو فرآورده نوشیدنی و پرخاصیت زرشک هستند که همه خواص و فواید زرشک نیز در مورد آن‌ها صادق است. البته به شرطی‌که از آب زرشک و دمنوش زرشک تازه و بدون افزودنی استفاده شود. آب زرشک به‌خصوص آب زرشکی که از زرشک تازه تهیه میشود، به‌دلیل غلظت بالای ترکیبات فعال گزینه‌ای عالی برای سم‌زدایی کبد و کاهش چربی خون است. بهترین زمان مصرف برای آب زرشک نیز صبح ناشتا یا قبل از مصرف غذا است و افرادی که به‌دنبال کاهش وزن، کاهش کلسترول و تقویت سیستم ایمنی هستند، می‌توانند از خواص آن بهره ببرند.
دمنوش زرشک از دم کردن زرشک تازه یا خشک در آب جوش به دست می‌آید و اغلب در کنار نبات، دارچین و عسل مصرف میشود. این دمنوش انتخاب مناسبی برای افراد علاقه‌مند به نوشیدنی‌های گرم است و با خواص آرام‌بخشی و ضدالتهابی خود به بهبود سیستم گوارش و تقویت سد دفاعی بدن کمک می‌کند. افرادی که دچار سوء‌هاضمه، نفخ و مشکلات معده هستند می‌توانند شب‌ها قبل از خوابیدن یا بعد از خوردن غذا از دمنوش زرشک برای آرامش بیشتر و هضم بهتر غذا استفاده کنند.
اگر به نوشیدنی‌های گرم علاقه‌مند هستید، پیشنهاد ما استفاده از دمنوش‌های متنوع و خوش‌طعم نوین است.
در بخش‌های قبلی با خواص زرشک و فرآورده‌های آن یعنی آب زرشک و دمنوش زرشک آشنا شدیم. در بخش بعدی مضرات این میوه و موارد احتیاطی در مورد مصرف آن را یاد می‌گیریم.
مضرات و موارد احتیاط در مصرف زرشک
تحقیقات روی مقدار مصرف زرشک و بربرین در انسان همچنان در حال انجام است ولی به‌طور کلی، توصیه میشود روزانه بین ۲ تا ۶ گرم زرشک مصرف شود. علاوه بر این، مصرف زرشک برای دو گروه زنان باردار و شیرده، نوزادان و کودکان اکیدا ممنوع شده است. سالمندان بالای ۶۵ سال نیز بهتر است قبل از مصرف زرشک با پزشک خود مشورت کنند.
از جمله عوارض جانبی رایج مصرف بیش از حد زرشک نیز می‌توان به مشکلات گوارشی مانند اسهال، استفراغ، یبوست و ایجاد بثورات پوستی اشاره کرد. در موارد شدید‌تر نیز زرشک می‌تواند باعث بروز مشکلات قلبی و کلیوی مانند تب، درد شکم یا کمر، تشنج و افت شدید فشار خون شود و توصیه میشود بعد از مشاهده هریک از آن‌ها سریعا به پزشک مراجعه کنید.
افزون بر این، مصرف همزمان زرشک با داروهای زیر تداخل دارد و قبل از آن باید با پزشک خود مشورت کنید.
- داروهای رقیق‌کننده خون
- داروهای فشار خون
- داروهای دیابت
- داروهای دیورتیک
نکات مهم در مورد نگهداری زرشک
برای حفظ خواص زرشک و تغییر نکردن طعم آن باید به درستی از آن نگهداری کنید. در فهرست زیر به نکات کلیدی در این زمینه اشاره کرده‌ایم:
- نگهداری زرشک تازه: بهترین روش نگهداری زرشک تازه این است که آن را پس از پاک کردن، شستن و خشک کردن در یک ظرف در بسته در یخچال بگذارید. این زرشک بین ۱ تا ۲ هفته سالم می‌ماند و خواص خود را حفظ می‌کند. همچنین، می‌توانید زرشک تازه را در کیسه پلاستیکی یا ظرفی در فریزر نگهداری کنید که ماندگاری آن را بین ۶ تا ۸ ماه افزایش میدهد.
- نگهداری زرشک خشک: زرشک خشک را باید حتما در محیطی کاملا خشک و بدون رطوبت، خنک و دور از نور خورشید نگهداری کنید. به همین دلیل بهتر است آن را در یک ظرف دربسته بریزید و در یخچال نگه دارید.
در کل، برای حفظ کیفیت، طعم و خواص زرشک، باید از تماس آن با رطوبت و نور مستقیم خورشید جلوگیری کنید.
نظرات کاربران
دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید