پودر زعفران چیست؟ معرفی کاربردها، طرز استفاده و مزایا
پودر زعفران از آسیاب کردن یا ساییدن رشته‌های زعفران به دست می‌آید. اصلی‌ترین تفاوت آن با زعفران رشته‌ای، در این است که به‌راحتی در آب حل می‌شود و رنگ و عطر خود را سریع‌تر آزاد می‌کند. این ویژگی باعث شده است که پودر زعفران در آشپزی روزمره و حرفه‌ای برای تهیه سریع دمنوش زعفران، نوشیدنی‌‌های گرم مانند چای زعفران و اضافه کردن به غذا بسیار کاربردی باشد. در این نوشته به طور کامل توضیح می‌دهیم پودر زعفران چیست و چه کاربردها و مزایا و مضراتی دارد.
در ادامه طرز استفاده از این پودر را توضیح می‌دهیم و با روش تهیه پودر زعفران و نحوه تشخیص پودر زعفران اصل از غیر اصل به طور کامل آشنا می‌شویم. پیش از شروع، به این نکته اشاره کنیم که برای خرید زعفران با کیفیت و اصل، می‌توانید به نوین زعفران مراجعه کنید.
پودر زعفران چیست و چگونه به دست می‌آید؟
پودر زعفران، که با نام‌های «زعفران پودری»، «زعفران آسیاب شده» یا «زعفران ساییده شده» نیز شناخته می‌شود، از آسیاب کردن و ساییدن بخش‌های مختلف گیاه زعفران مانند کلاله، ریشه و ساقه به دست می‌آید. پودر زعفران کاربردی و آماده مصرف است؛ می‌توانید آن را به‌طور مستقیم به غذا اضافه کنید یا در آب جوش دم کنید و از دمنوش زعفران بهره‌مند شوید.
مرغوب‌ترین و اصلی‌ترین نوع پودر زعفران از بخش کلاله آن (بخش اصلی و رشته‌مانند گل زعفران که به رنگ قرمز یا زرشکی است) تولید می‌شود. از این پودر با عنوان پودر زعفران اصل یا خالص نیز یاد می‌شود زیرا بیشترین میزان رنگ‌دهی و خواص زعفران مربوط به بخش کلاله آن است.
البته زعفران پودری از بخش‌های دیگری مانند ریشه یا ساقه گیاه زعفران نیز تهیه می‌شود. پودر ریشه زعفران از بخش سفید یا زرد رنگ انتهایی کلاله تولید می‌شود. این بخش نسبت به کلاله رنگ‌دهی کمتری دارد، اما همچنان دارای عطر ملایم و کاربردهایی در تهیه دمنوش‌ها و غذاها است. ساقه زعفران نیز بخش باریک و کم‌رنگ متصل به کلاله است. پودر این بخش بیشتر برای مصارف اقتصادی یا ترکیب با سایر ادویه‌ها استفاده می‌شود و رنگ‌دهی کمتری دارد.
کاربردهای پودر زعفران چیست؟
پودر زعفران به‌دلیل عطر، رنگ و خواص درمانی و قابلیت ترکیب شدن با مواد دیگر در صنایع غذایی، درمانی و آرایشی کاربردهای فراوانی دارد که در ادامه در مورد آنها توضیح می‌دهیم.
استفاده از پودر زعفران در آشپزی و صنایع غذایی
اصلی‌ترین کاربرد پودر زعفران، استفاده از آن به‌عنوان افزودنی خوش طعم و معطر در غذا‌های شور و شیرین، دسر‌ها و نوشیدنیها است. در آشپزی از پودر زعفران برای درست کردن برنج زعفرانی، ریزوتو، بریانی، پیلاف، بعضی از خورش‌ها و سوپ‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر آن، در بسیاری از موارد گوشت مرغ، بره یا ماهی را به پودر زعفران حل شده در آب آغشته می‌کنند تا طعم و رنگ بهتری به آن بدهند. همچنین، دسر‌ها، شیرینی‌ها، بستنی‌ها و حلوا‌های سنتی، نبات زعفرانی و نان‌های زعفرانی ازجمله خوراکی‌های محبوب دیگر هستند که با مقادیر مختلفی از پودر زعفران آماده می‌شوند. بنابراین پودر زعفران هم در آشپزی سنتی و خانگی و هم در صنایع غذایی، بسیار کاربردی است چون استفاده راحتی دارد.
از دیگر کاربردهای خوراکی پودر زعفران می‌توان به تولید انواع نوشیدنیها مانند شربت‌های سرد، دمنوش‌های گیاهی و چای زعفرانی اشاره کرد که بین ایرانیان بسیار محبوب هستند.
کاربردهای پودر زعفران برای خواص درمانی و رنگی
رنگ طلایی و عطر خوشایند زعفران در کنار خواص آرام‌بخشی آن باعث‌شده کاربردهای فراوانی در سلامتی، تولید لوازم آرایشی و ساخت رنگ دهنده داشته باشد که در فهرست زیر در مورد آنها توضیح داده‌ایم.
- در حوزه سلامتی و تندرستی: زعفران غنی از آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند کروسین و سافرانال است. بر اساس مطالعات انجام شده زعفران می‌تواند به بهبود خلق‌وخو، کاهش اضطراب، هضم بهتر غذا و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. علاوه بر آن، کاهش علائم پیش از قاعدگی (PMS)، کمک به کاهش وزن و بهبود میل جنسی نیز از دیگر مزایای مصرف زعفران است و گاهی از پودر زعفران نیز در ترکیب با مکمل‌های گیاهی استفاده می‌شود تا اثربخشی آن دوچندان شود. بنابراین پودر زعفران در طب سنتی و دارویی نیز کاربرد دارد.
- در حوزه ساخت لوازم آرایشی: زعفران به دلیل خواص روشن کنندگی و ضد التهابی پوست در ترکیب با شیر و عسل برای ساخت ماسک‌های صورت به کار می‌رود و در مواردی نیز در فرمولاسیون عطر‌ها و روغن‌ها استفاده می‌شود. پودر زعفران به‌دلیل بافت یکدست و قابلیت ترکیب با مواد دیگر توسط شرکت‌های سازنده لوازم آرایشی طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- برای ساخت رنگ‌دهنده در هنر و منسوجات: زعفران و پودر آن از گذشته به دلیل رنگ درخشان خود به‌عنوان رنگ دهنده طبیعی در رنگ‌‌آمیزی پارچه‌ها و لباس‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
حال که می‌دانیم پودر زعفران چیست و چه کاربردهایی دارد، باید به این سوال که از پودر زعفران چطور استفاده کنیم نیز پاسخ دهیم
طرز استفاده از پودر زعفران چیست؟
از پودر زعفران می‌توانید به روش‌های مختلفی استفاده کنید تا رنگ و عطر بی‌نظیر آن به‌خوبی آزاد شود. در فهرست زیر موارد استفاده از این پودر را آورده‌ایم:
- دم کردن زعفران با آب جوش
- حل کردن پودر زعفران با یخ
- درست کردن چای زعفران
- تهیه دمنوش گیاهی با پودر زعفران
در ادامه در مورد هرکدام توضیح می‌دهیم.
دم کردن زعفران با آب جوش
دم کردن زعفران با آب جوش، سنتی‌ترین روش برای رنگ‌دهی و آماده کردن آن است. کافی‌ست یک‌چهارم یا نصف قاشق چای‌خوری زعفران را داخل یک ظرف بریزید و سپس به آن آب جوش با دمای بین ۶۰ تا ۷۰ درجه اضافه کنید. اغلب از یک قوری کوچک برای این کار استفاده می‌شود، چون در دارد و می‌توان آن را برای تسریع فرآیند روی حرارت غیرمستقیم شعله یا کتری در حال جوشیدن قرار داد.
حل کردن پودر زعفران با یخ
اگر برای حل کردن پودر زعفران از قطعات یخ استفاده کنید، رنگ و عطر آن بهتر آزاد می‌شود. برای استفاده از این روش، ۵۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم زعفران را در یک ظرف کوچک ترجیحا شیشه‌ای یا سرامیکی بریزید یا یک زعفران کپسولی نوین زعفران که حاوی ۱۲۵ میلی‌گرم زعفران پودری است را استفاده کنید.. سپس سطح پودر را با قطعات یخ شکست شده بپوشانید. ظرف را در دمای اتاق و ترجیحا در نور کم رها کنید تا همزمان با ذوب شدن یخ، رنگ آن آزاد شود. این مخلوط را می‌توانید تا حداکثر ۱۰ روز در یخچال نگهداری کنید. دقت کنید که بهتر است ظرفی که برای نگهداری از آن انتخاب میکنید در داشته باشد.
درست کردن چای زعفرانی
روش تهیه چای زعفرانی بسیار آسان است. کافی است پودر زعفران را به قوری یا فلاسکی که چای معمولی و آب جوش دارد، اضافه کنید. سپس حدود ۱۵ دقیقه صبر کنید تا چای طعم‌دار شما دم بکشد و آماده مصرف شود. البته برای این منظور، می‌توانید از کپسول‌های پودر زعفران، نوین زعفران نیز استفاده کنید. این کپسول‌ها حاوی ۱۲۵ میلی گرم پودر زعفران بوده و برای تهیه یک قوری چای زعفران معطر و دلچسب کافی هستند. در صورت علاقه‌مندی می‌توانید به چای زعفران خود نبات، هل یا گل‌محمدی نیز اضافه کنید تا طعم بهتری پیدا کند. این چای به‌عنوان یک آرام‌بخش طبیعی عمل می‌کند و در کاهش تحریک‌پذیری مغز و درد‌های شکمی بسیار موثر است.
تهیه دمنوش گیاهی با پودر زعفران
برای تهیه دمنوش زعفرانی، مقداری پودر زعفران را در آب جوشی که خیلی داغ نباشد بریزید، یا از یک کپسول پودر زعفرانِ نوین زعفران استفاده کنید. برای خوش عطر شدن می‌توانید به آن هل و گلاب اضافه کنید. نیم ساعت قوری یا لیوان دمنوش را روی حرارت بگذارید تا دم بکشد. این دمنوش را معمولا با نبات یا عسل به عنوان شیرین‌کننده به دو صورت گرم و سرد می‌نوشند. خرید دمنوش زعفرانی به‌دلیل خواص آرام‌بخشی خود به عنوان جایگزینی مناسب برای قهوه و چای محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
مزایای پودر زعفران در مقایسه با زعفران رشته‌ای چیست؟
- پودر کردن زعفران به بهتر آزاد شدن رنگ و عطر و بوی آن کمک می‌کند. افزون بر آن، این ماده به دلیل حالت پودری خود، دم‌آوری زیادی نیاز ندارد و حتی به‌صورت مستقیم در غذا قابل‌استفاده است. در فهرست زیر به مزایای این پودر اشاره کرده‌ایم:
- پودر زعفران به‌طور یکنواخت‌تری در غذا پخش می‌شود و رنگ و طعم ثابت‌تری فراهم می‌کند. به بیان بهتر، زمانی‌که از پودر زعفران استفاده میکنید، ذرات زعفران در غذا دیده نمی‌شوند.پودر زعفران بافت ریزتر و رنگ بیشتری دارد و مقدار کمتری از آن را می‌توانید برای حجم بیشتری از غذا استفاده کنید بنابراین استفاده از آن مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
- طرز استفاده از پودر زعفران بسیار آسان است و نیاز به دم‌آوری حرفه‌ای ندارد. تنها کاری که لازم است برای استفاده از پودر زعفران انجام دهید، دم کردن آن در آب جوش یا اضافه کردن یخ به آن است.
- پودر زعفران، در مقایسه با زعفران رشته‌ای ارزان‌تر است و معمولا در مقادیر کوچک‌تر به فروش می‌رسد چون تاریخ انقضای آن کوتاه‌تر است و باید کیفیت و تازگی آن حفظ شود.
مضرات پودر زعفران
بر اساس نظر سازمان بهداشت جهانی، زعفران در فهرست مواد غذایی ایمن قرار داده شده است و به‌عنوان طعم‌دهنده و رنگ‌دهنده از آن استفاده می‌شود. با این حال، استفاده بیش از حد از آن به‌صورت پودری و رشته‌ای، ممکن است با عوارضی مانند واکنش‌های آلرژیک، سرگیجه، خونریزی‌های غیرطبیعی و زرد شدن پوست و چشم‌ها همراه باشد.
در مجموع، توصیه می‌شود که خانم‌ها از مصرف زعفران در دوران بارداری و شیردهی خودداری کنند و افرادی که مشکلات کلیوی یا اختلالات خونریزی دارند در رابطه با مصرف زعفران با پزشک خود مشورت کنند.
طرز تهیه پودر زعفران چگونه است؟
در پاسخ به اینکه نحوه تهیه پودر زعفران چیست، باید گفت طرز تهیه پودر زعفران بسیار آسان است و می‌توانید آن را در خانه درست کرده یا به‌صورت بستهبندی خریداری کنید.
پودر کردن زعفران در خانه
برای تهیه پودر زعفران در خانه، به زعفران رشته‌ای و یک هاون کوچک سنگی یا سرامیکی نیاز دارید. قبل از هرکاری مطمئن شوید که رشته‌های زعفران کاملا خشک هستند. بعد از آنکه از خشک بودن آنها مطمئن شدید، مقدار کمی زعفران را داخل هاون بریزید و آنقدر به آرامی بکوبید تا به یک پودر ریز تبدیل شود. در اغلب موارد برای رسیدن به یک پودر ریزتر و یکنواخت‌تر، از یک حبه قند یا مقداری نمک استفاده می‌شود تا فرآیند آسیاب کردن رشته‌های زعفران آسان‌تر انجام شود. این کار به جذب رطوبت زعفران هم کمک می‌کند.
برای خرید زعفران باکیفیت و اصل، می‌توانید به نوین زعفران مراجعه کنید.
نکته: از آسیاب برقی کوچک هم می‌توانید برای درست کردن پودر زعفران در خانه استفاده کنید. فقط کافی‌ست مقداری از رشته‌های زعفران را داخل محفظه آسیاب بریزید تا در عرض چند ثانیه پودر شود. فقط مراقب باشید از چند ضربه کوتاه با فاصله استفاده کنید تا زعفران بیش از حد داغ نشود چون بسیار حساس است و ممکن است بسوزد. پس از اتمام آسیاب نیز چند دقیقه صبر کنید تا پودر و ذرات ریز آن کاملا در ظرف ته‌نشین شود و بعد در ظرف را باز کنید.
خرید پودر زعفران آماده
اگر زمان یا وسایل لازم برای پودر کردن زعفران در خانه را ندارید، می‌توانید از پودرهای زعفران بسته‌ای برند‌های معتبر استفاده کنید. همان طور که در بخش‌هایی از مقاله اشاره شد، زعفران کپسولی یکی از محصولات نوین زعفران است. این کپسول‌ها حاوی ۱۲۵ میلی‌گرم پودر زعفران هستند و شما را از تهیه این پودر برای مصارف گوناگون بی‌نیاز می‌کنند. نکته مهم در مورد خرید زعفران پودری این است که احتمال تقلب یا ناخالص بودن آن بسیار زیاد است. به همین دلیل باید از کیفیت و خالص بودن محصول مطمئن شوید. خرید پودر زعفران درجه یک و عاری از هرگونه ناخالصی را می‌توانید از طریق وب‌سایت نوین زعفران انجام دهید.
برای تشخیص پودر زعفران اصل از غیر اصل چند نکته مهم وجود دارد که در بخش بعدی در مورد آنها توضیح می‌دهیم.
چگونه پودر زعفران اصل را از غیر اصل تشخیص دهیم؟
اگر قصد خرید پودر زعفران آماده را داشته باشید، احتمالا چالش تشخیص پودر زعفران اصل از تقلبی برای شما ایجاد شده است. پودر زعفران اصل رنگ زرد نسبتا روشن یا نارنجی دارد. اگر رنگ پودر خیلی روشن‌تر باشد یا خیلی به قرمزی تیره بزند، ممکن است تقلبی باشد. در پودرهای تقلبی از اسانس، خاک قند یا رنگ‌های مصنوعی استفاده می‌شود که برای سلامتی مضر هستند.
در ضمن در زمان خرید حتما به این نکته توجه کنید که پودرهای تقلبی زعفران اغلب آدرس و نام معتبری روی بستهبندی خود ندارند و قیمت آنها با اختلاف بسیار ارزان‌تر از نمونه‌های اصلی است. از این گذشته، اگر پودرهای تقلبی را در لیوان بریزید خیلی سریع رنگ خود را آزاد می‌کنند که این موضوع نشان‌‌دهنده این است که رنگ مصنوعی به آنها اضافه شده است.
پس از دانستن اینکه پودر زعفران چیست و دقیقا چگونه می‌توان آن را تهیه و از آن استفاده کرد، باید با روش نگهداری آن نیز آشنا شوید.
روش نگهداری پودر زعفران
تفاوتی ندارد که پودر زعفران را با روش‌های سنتی تهیه کرده باشید یا آن را به‌صورت بستهبندی از فروشگاه‌ها خریده باشید، در هر صورت اگر به‌درستی از آن نگهداری نکنید، خیلی زود طعم و عطر خود را از دست می‌دهد. پس برای حفظ طعم و عطر پودر زعفران حتما نکات زیر را رعایت کنید:
- پودر زعفران را داخل یک ظرف دربسته بریزید تا آن را از تاثیر نور و هوا محافظت کنید. قرار گرفتن در معرض نور و هوا می‌تواند کیفیت زعفران را به مرور زمان کاهش دهد.
- ظرف زعفران را در محلی خشک و خنک مانند کابینت آشپزخانه یا انباری نگهداری مواد غذایی محل‌های مناسبی برای نگهداری زعفران هستند. البته اگر قصد ندارید بلافاصله از پودر زعفران استفاده کنید، می‌توانید آن را در یخچال نگهداری کنید تا ماندگاری بالاتری داشته باشد.
به‌طور کلی، پودر زعفران در مقایسه با زعفران رشته‌ای، به‌دلیل ذرات ریزتر، سطح تماس بیشتری با هوا دارد و به همین دلیل ماندگاری و تاریخ انقضای آن کوتاه‌تر است. برای حفظ بهترین طعم، بهتر است آن را تا نهایتا ۶ ماه استفاده کنید.
این مقاله هم به شما پیشنهاد می‌شود:
سامانه تشخیص اصالت زعفران مبتنی بر هوش مصنوعی راه اندازی شد.
نظرات کاربران
دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید